Trong kỳ bầu cử quan trọng đầu tiên kể từ sau khi Donald Trump tái đắc cử, Đảng Dân chủ đã giành thắng lợi tại cả ba vị trí Thị trưởng New York, Thống đốc bang Virginia và Thống đốc bang New Jersey. Truyền thông Mỹ đánh giá kết quả này là “tín hiệu cho thấy chiến lược đặt trọng tâm vào kinh tế và chi phí sinh hoạt của Đảng Dân chủ đã phát huy tác dụng”, song cũng nhấn mạnh cần thận trọng trong việc mở rộng đánh giá này thành xu thế toàn quốc, bởi cuộc bầu cử diễn ra tại các khu vực vốn có xu hướng ủng hộ Đảng Dân chủ.

Theo Reuters, AP và truyền thông Mỹ ngày 4 (giờ địa phương), ứng viên Dân chủ Zohran Mamdani (34 tuổi) đã đắc cử chức Thị trưởng New York. Mamdani là người Hồi giáo gốc Ấn Độ, và đây là lần đầu tiên một người Hồi giáo trở thành Thị trưởng của thành phố lớn nhất nước Mỹ.

Mamdani gây chú ý khi đánh bại cựu Thống đốc bang New York Andrew Cuomo trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Dân chủ hồi tháng 6. Dù kinh nghiệm chính trị còn ít, ông đã thu hút sự ủng hộ bằng việc đưa ra cam kết trọng tâm về giảm gánh nặng chi phí sinh hoạt và chi phí nhà ở tăng cao. Tuy nhiên, phe Cộng hòa và một số giới kinh doanh chỉ trích đây là “chính sách thiên tả và thiếu thực tế”. Tổng thống Donald Trump trong suốt thời gian vận động đã gọi Mamdani là “cộng sản”, cảnh báo rằng “nếu ông ta đắc cử, New York sẽ trở thành thảm họa” và thậm chí đe dọa có thể ngừng hỗ trợ ngân sách liên bang.

Đánh giá của truyền thông có sự khác biệt. Reuters phân tích chiến thắng của Mamdani là “từ một nghị sĩ bang vô danh trở thành nhân vật được chú ý trên toàn quốc của Đảng Dân chủ”. AP lại cho rằng “ông đã thu hút cử tri trẻ bằng nhiệt huyết và sử dụng hiệu quả mạng xã hội, nhưng việc ông ra tranh cử cũng làm bộc lộ sự chia rẽ về tư tưởng trong nội bộ Đảng Dân chủ”.

Tại cuộc bầu cử Thống đốc bang Virginia, cựu Hạ nghị sĩ liên bang – ứng viên Dân chủ Abigail Spanberger (46 tuổi) – đã đánh bại Phó Thống đốc Cộng hòa Winsome Earl-Sears để giành chiến thắng. Spanberger trở thành nữ Thống đốc đầu tiên của bang Virginia. Bà là chính khách có xu hướng trung dung với nền tảng xuất thân từ CIA, và đặt trọng tâm tranh cử vào các vấn đề kinh tế – chi phí sinh hoạt.

Virginia vốn là bang có xu hướng nghiêng về Đảng Dân chủ, nhưng việc ứng viên Cộng hòa Glenn Youngkin thắng cử Thống đốc năm 2021 từng cho thấy phe trung dung đang nổi lên. Kỳ bầu cử lần này đánh dấu việc Đảng Dân chủ giành lại ghế Thống đốc tại bang này.

Tại bang New Jersey, ứng viên Dân chủ – Hạ nghị sĩ liên bang Mikie Sherrill (53 tuổi) – đã vượt qua cựu Hạ nghị sĩ Đảng Cộng hòa Jack Ciattarelli để giành chiến thắng. Sherrill được xếp vào nhóm chính trị gia trung dung, nhấn mạnh ổn định chi phí sinh hoạt và cải thiện kinh tế địa phương. New Jersey là bang mà Đảng Dân chủ liên tiếp thắng từ năm 1992 trong các kỳ bầu cử tổng thống, tuy nhiên tại kỳ bầu cử Thống đốc trước, ứng viên Cộng hòa từng rút ngắn khoảng cách xuống còn 3 điểm %, làm dấy lên dự đoán về làn sóng bảo thủ. Tuy nhiên, lần này không xuất hiện biến số bất ngờ.

Truyền thông địa phương nhìn chung đánh giá rằng cả ba ứng viên Dân chủ đều giành chiến thắng nhờ tập trung khai thác vấn đề kinh tế – mối quan tâm hàng đầu của cử tri. Ngoài ra, việc Chính phủ Liên bang đóng cửa (shutdown) kéo dài sang ngày thứ 35 (tính đến ngày bầu cử), khiến dư luận bất mãn, cũng được phân tích là yếu tố bất lợi cho Đảng Cộng hòa.

Trong bối cảnh cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sẽ diễn ra trong năm tới, truyền thông cũng đánh giá thắng lợi lần này có thể mang ý nghĩa tích cực đối với Đảng Dân chủ. Reuters nhận định: “Khi đang đánh mất quyền lực tại Washington và loay hoay tìm lối thoát trong hỗn loạn chính trị, đây là cơ hội để Đảng Dân chủ thử nghiệm nhiều chiến lược tranh cử khác nhau.”

Tuy nhiên, cũng có phân tích cảnh báo không nên quá lạc quan, vì các cuộc bầu cử đều diễn ra tại những khu vực có xu hướng ủng hộ Đảng Dân chủ mạnh. Cần thêm các kết quả bầu cử khác để đánh giá liệu đây có phải là xu hướng lan rộng trên toàn quốc hay không.